Ticari İşletme Rehni
Tacir faaliyetini her zaman kendi özkaynaklarıyla ile yürütemeyebilir. Bazen, sermaye desteği, bir ihtiyaç haline gelebilir.Bu ihtiyaç nasıl karşılanırsa karşılansın,karşılayan kuruma bir teminat verilmesi gereklidir.Teminat olarak tacir,işletmesine ait malvarlıklarından bir kısmını veya tamamını rehin olarak verebilir.Rehin,ayni bir teminattır. Bir borcun ödenmemesi riskini, teminat (güvence) altına alır.Bir işletme ister kiracı olarak faaliyet göstersin isterse kısıtlı mal varlığına sahip olsun finansman ihtiyacı için teminat gösterebileceği mal varlıkları sınırlı olacaktır.Bununla birlikte rehinle teminat altına alınan borç ödenmez ise;alacaklı, rehinli malın satışından elde edilecek miktardan alacak hakkını alır.Tüm bunlarla birlikte ticari işletmenin rehinli mallarının teslimi gerekmez.Ticari işlemenin borcunu ödeyebilmesi için aktif bir şekilde çalışabilmesi ve dahi rehin verdiği eşyalardan yararlanması gerekmektedir.
Tesis edilen rehin işlemlerinin tarafları kanunda açıkça tanzim edilmiştir.Diğer bir deyişle rehin sözleşmesinin tarafları sınırlandırılmış,burada belirtilenler dışındakiler ticari işlemlerde taşınır rehin sözleşmesinde taraf olamayacaktır.Düzenlemeye göre ticari işlemlerde taşınır rehin sözleşmesi; ”kredi kuruluşları ile tacir,esnaf,çiftçi,üretici örgütü,serbest meslek erbabı gerçek ve tüzel kişiler arasında, tacir ve/veya esnaflar arasında” yapılır.
Kanundaki düzenlemeye göre rehin hakkının kurulabilmesi için şu şartlar zorunludur:
- Bir rehin sözleşmesi imzalanmalıdır.
- bu rehin sözleşmesi yazılı olabileceği gibi elektronik ortamda da tanzim edilebilir.
- Elektronik ortamda tanzim edilecek sözleşmenin sicile tescil edilebilmesi için sözleşmenin güvenli elektronik imza ( GÜVENLİ ELEKTRONİK İMZA NEDİR? TIKLAYINIZ) ile onaylanması şarttır.
- Yazılı olarak düzenlenen rehin sözleşmesinin sicile tescil edilebilmesi için tarafların imzalarının noterce onaylanması veya sözleşmenin sicil yetkilisinin huzurunda imzalanması şarttır.
TRK’ya göre rehin sözleşmesi ancak ve ancak, alernatifli olarak sunulan üç şekilden biri ile tanzim edilir:
- Yazılı olarak tanzim edilip imzalar noterde tasdik edilebilir.
- Rehinli taşınır sicili yetkilisi huzurunda imzalanabilir.
- Elektronik ortamda hazırlanıp güvenilir elektronik imza ile imzalanabilir.
Rehin hakkının sicile tescilinden doğan masraflar konusunda tescil harç ve masraflarının hangi tarafa ait olacağı rehin sözleşmesinde belirtilir.
Üzerinde Rehin Hakkı Kurulabilecek Taşınırlar
Üzerinde rehin hakkı kurulabilecek taşınırlar:
- Alacaklar
- Çok yıllık ürün veren ağaçlar
- Fikri ve sınai mülkiyete konu haklar
- Hammadde
- Hayvan
- Her türlü kazanç ve iratlar
- Başka bir sicile kaydı öngörülmeyen ve idari izin belgesi niteliğinde olmayan her türlü lisans ve ruhsatlar
- Kira gelirleri
- Kiracılık hakkı
- Makine ve teçhizat,araç,ekipman,alet,iş makineleri,elektronik haberleşme cihazları dahil her türlü elektronik cihaz gibi menkul işletme tesisatı
- Sarf malzemesi
- Stoklar
- Tarımsal ürün
- Ticaret ünvanı veya işletme adı,
- Ticari işletme veya esnaf işletmesi
- Ticari plaka ve ticari hat
- Ticari proje
- Vagon
- 3. kişiler zilyetliğindeki taşınır varlık,hak ve paylı mülkiyet hakları
- Benzeri her türlü taşınır varlık ve hak.