TAZMINAT, SUÇ VE HAPİS CEZASI

TÜRK CEZA HUKUKUNDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE VAZGEÇMENİN TAZMİNAT ETKİSİ
1.TÜRK CEZA KANUNUNDA TAZMİNAT YAPTIRIMI
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 89/1 maddesinde basit taksirle yaralama suçunun cezası, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası olarak gösterilmiştir. Türk Ceza Kanunu 49.maddeye göre; bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezası olarak nitelendirilmiştir.
TCK 50.maddeye göre ise;kısa süreli hapis cezası ;mağdurun veya kamunun uğradığı zararını;
aynen iade,
suçtan önceki hale getirme veya
tazmin suretiyle tamamen giderilmesine çevrilebilir.
Ceza Mahkemesinin tazmin suretiyle giderme yatırımına karar verebileceği kabul edildiğine göre, yatırımın miktarının da hüküm de gösterilmesi gerekir. Mağdurun zararının tazmin suretiyle giderilmesi, trafik kazası veya aynı zamanda iş kazası olan suç konusu olayda, mağdurun olay nedeniyle geçici veya sürekli iş göremezlik nedeniyle uğradığı maddi veya manevi zararın giderilmesinide kapsar. Mahkemenin, mağdurun açık beyanını alarak uğradığı maddi ve manevi zararı belirlemek suretiyle 50.maddeye göre yaptırıma çevrilmesi halinde, bu yatırımın şüpheli yönünden bağlayıcı nitelikte sayılması gerekir. Ancak, mağdurun kendisini bağlayıcı bir beyanı yoksa, mahkemenin belirleyeceği maddi ve hatta manevi tazminat miktarı mağduru bağlayıcı nitelikte kabul edilemez. Bu tazminat zararın tamamını karşılamıyorsa, kısmi ifadan söz edilebilir. Mağdurun şüpheli ile diğer sorumlular hakkında ayrıca bakiye tazminat miktarı için dava hakkının bulunduğu kabulü gerekir.
Sözü edilen 50.maddenin 4.fıkrasına göre ise;Taksirli suçlardan dolayı hükmolunan hapis cezası uzun süreli de olsa;bu ceza, diğer koşulların varlığı halinde, birinci fıkranın (a) bendine göre adli para cezasına çevrilebilir. Bu fıkra sadece para cezasına çevirmeyi olanaklı kıldıpından,taksirli suçlardan uzun süreli hapis cezası verilmesi halinde, hakimin hapis cezasını mağdurun zararını tazmine çevirmesi imkanı yoktur.
2.HAPİS CEZASININ TAZMİNAT KARŞILIĞI ERTELENMESİ
TCK 51.maddeye göre; ”İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum edilen kişinin cezası ertelenebilir.” Aynı maddenin 2.fıkrasına göre ise, ”Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi” koşuluna bağlı tutulabilir.
Türk Ceza Kanunun 89.maddesinin 2. ve 3. ve 4.fıkralarında sayılan nitelikli taksirle yaralama suçlarında verilebilecek cezalar, TCK 51/1. maddesi kapsamında kalabileceğinden, maddedeki erteleme koşullarının da varlığı halinde cezanın tazmin koşulu ile ertelenmesi mümkündür.
Burada sözü edilen, mağdurun uğradığı zararın tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, aynı zamanda iş kazası olan taksirle yaralamanın sonucunda meydana gelen geçici veya sürekli iş göremezlik nedeniyle uğranılan maddi veya manevi zararı veya birlikte hem maddi hem manevi zararı kapsayabilir. Sadece maddi zarar in hüküm kurulmuşsa, ayrıca manevi zararın hukuk davası ile istenebilmesi veya sadece manevi zararın karşılanması durumunda maddi zararın ayrıca talep edilebilmesi genel hukuk ilkelerine göre mümkündür.
Kanun maddesinde, hakimin kararında hükmedilecek zararı belirleme yöntemine ilişkin bir düzenleme yer almamıştır. Hakim, bu konuda mağdurun beyanına başvurabileceği gibi, CMK 63.maddeye göre bilirkişi raporu da alabilir.
Ceza yargılaması sonucunda, mahkemece verilen hapis cezası tazmine çevrilmiş veya tazmin koşulu ile cezanın ertelenmesine karar verilmişse, tazmine yönelik hüküm yönünden katılanın veya şüphelinin temyiz hakkı mevcuttur. Çünkü, tazmin edilecek miktarın mahkemece hatalı olarak çok yüksek belirlenmesi, ertelemenin fiilen imkansız hale gelmesine yol açabilir. Aynı şekilde, mağdurun tazminat miktarının düşük tutulması, mağduru ayrıca tazminat davası açmak zorunda bırakacağından bu konuda temyiz incelemesi yapılmasını gerektirir.