İş Hukuku

İŞÇİ; 4857Sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesine göre, bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan kişiye işçi denir.İşçi,ücret karşılığında işverene bağımlı olarak belirli bir süre veya sürekli olarak iş görmeyi üstlenen kişidir.İşçi,işverenin emri ve yönetimi altında iş görmeyi şahsen üstlenen kişi olduğundan,tüzel kişiler hiçbir şekilde işçi sıfatını kazanamazlar.

İŞVEREN VE İŞVEREN VEKİLİ; İşveren,işçiyi iş sözleşmesine göre ücret karşılığında çalıştıran ve işçiye emir ve talimat verme yetkisi bulunan gerçek veya tüzel kişidir.Hem gerçek kişiler hem de tüzel kişiler veya tüzel kişiliği olmayan topluluklar işveren sıfatı kazanabilirler.İşverenin,iş yerinin maliki olması veya iş yerini yönetmesi,işveren sıfatını kazanması bakımından zorunlu değildir.İş Kanunu’nun 2. maddesine göre işveren vekili,işveren adına hareket eden ve işin,işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere denir.

İŞ YERİ;İş Kanunu’nun 2. maddesine göre,işveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan veya olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir.İş yeri; iş yerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür.

İŞ KANUNU’NUN KAPSAMI VE İSTİSNALAR

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 1. maddesinin ilk fıkrasında Yasanın amacının,işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemesi olduğu belirtilmiştir.Maddenin 2. fıkrasında ise Yasanın,4. maddedeki istisnalar dışında kalan bütün iş yerlerine,bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine,faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacağı belirtilmiştir.

Yasanın 4. maddesinde İş Kanunu’nun uygulanmayacağı işler belirtilmiştir.Buna göre; deniz ve hava taşıma işlerinde, 50’den az işçi çalıştırılan( 50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı iş yerlerinde veya işletmelerinde,aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işlerinde,bir ailenin üyeleri ve üçüncü dereceye kadar( 3. derece dahil) hısımları arasında dışarıdan başka birisi katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde,ev hizmetlerinde,iş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere çıraklar hakkında,sporcular hakkında,rehabilite edilenler hakkında,Esnaf Sanatkarlar Kanunu’nun 2. maddesinin tarifine uygun 3 kişinin çalıştığı iş yerlerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir.Yine maddede;kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işlerinde,havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işlerde,tarım sanatları ile tarım aletleri,makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işlerde,tarım işletmelerinde yapılan yapı işlerinde,halkın faydalanmasına açık veya iş yerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işlerinde Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işlerde ise İş Kanunu’nun uygulanacağı belirtilmiştir.

İşçinin Borçları;İş görme ve özen borcu,işverenin talimatlarına uyma borcu,sadakat ve işveren ile rekabet etmeme borcu, teslim ve hesap verme borcu.

İşverenin Borçları;ücret ödeme borcu,işçiyi koruma ve gözetme borcu,eşit davranma borcu.

İş sözleşmesini sona erdiren nedenler;

İşçinin ve işverenin ölümü,tarafların anlaşması,belirli süreli olması,gazetenin yayının durdurulması,geminin Türk Bayrağını kaybedecek şekilde satılması,iş sözleşmesinin geçersizliği veya butlanı,fesih.

İş sözleşmesinin sona ermesinin parasal sonuçları;

Kıdem tazminatı,ihbar tazminatı,kötü niyet tazminatı,haksız fesih tazminatı ve diğer alacaklar.

İşe İade Davası

Sözleşmesinin geçerli olmayan nedenle feshedildiğini düşünen işçi, feshin kendisine tebliğinden itibaren 1 aylık hak düşürücü süre içinde,İş mahkemesinde, feshin geçersizliğinin tespiti ve işe iade davası açmalıdır.Dava açılırken, başvurma harcı ile karar ve ilam harcı alınır.